Sigara neden zararlı? Sigara nasıl vücudumuzu kendine bağımlı kılıyor?
Sigara içmenin zararlı olduğunu -içenler dahil- bilmeyen yoktur. Asıl mesela sigaranın zararlı olduğunu bile bile içmeye devam etmek. İçerisindeki nikotin nedeniyle insanı bağımlı hale getiren sigara, vücudumuzu nasıl etkiliyor hiç düşündünüz mü?
Bağımlılık denildiğinde ilk aklınıza gelen şey ne? Örneğin son derece tehlikeli bir uyuşturucu olan eroin bağımlılık yapan bir madde. Üstelik bir kereden bir şey olmaz deyip başlamanız bile bağımlı olmanız için yeterli. Peki dünya üzerinde bağımlılık yapma konusunda hiç bir şeyin eline su dökemeyeceği madde ne olabilir? Başlıktan da tahmin edebileceğiniz gibi sigara ve içerisindeki nikotinden bahsediyorum.
Her yıl milyonlarca insanın ölümüne sebep olan sigara, bunu nasıl yapıyor hiç düşündünüz mü? Neden herkes zararlı olduğunu bilse de sigara içmeye devam ediyor? Bugün sizlere sigaranın nasıl bağımlı yaptığını açıklayacağız. Nereden bakılırsa bakılsın ele avuca sığacak bir tarafı olmayan sigarayı bırakamamızın bazı sebepleri var.
Sigaranın içindeki nikotin, vücudu nasıl kendine bağımlı hale getiriyor?
Sigara içtiğimizde aslında sigaranın kendisine bağımlı olmuyoruz, sigaranın içinde bulunan nikotin bizi bağımlı kılıyor. Vücudunuz sigara içtikçe daha fazla nikotine alışıyor ve daha da fazlasını istiyor. Bunun sonucunda da sürekli artan ve bırakması daha zor bir hal alan sigara bağımlılığı başlıyor.
Biraz da nikotinin vücuttaki yolculuğuna bakalım. Bu bağımlılık yapıcı madde vücuda girdikten sadece 10 saniye sonra beyne ulaşıyor. Ulaşır ulaşmaz da endorfin seviyelerinde dalgalanma yaratıyor. Bu ufak dalgalanmaya ek olarak pek çok uyuşturucu ve uyarıcı maddede olduğu gibi dörotransmitter dopamin düzeylerini artırıyor. İçtiğiniz tek bir sigara anlık olarak daha az kaygılı ve daha enerjik olmanızı sağlayacaktır, ancak bu çok kısa bir süre için geçerli. Bu hisleri yeniden yaşamak isterseniz hemen bir sigara daha yakmanız gerekiyor.
Aynı şeyleri hissetmek için sürekli yeni bir sigara yakmaya başlandığında vücut nikotine alışmaya başlıyor. Bir süre sonra ise vücudunuz nikotine karşı tolerans geliştirmeye başlar. Aynı hisleri yaşamak için belirli döngülerde sigara içmeniz gerekir. İşte sigara bağımlılığının ardında yatan sebep budur.
Sigarayı bırakırsanız ne olur?
Sigarayı bırak demek işin en kolay kısmı. Asıl konu onu bırakırken yaşanan süreç. Bunun farkındayım. Bu sebeple de sigarayı bırak demek yerine bunun zaman isteyen bir süreç olduğunu söylemenin daha doğru olduğunu düşünüyorum. Burada yapılması gereken ilk konu sigarayı kendi isteğinizle değil, bağımlılık sonucu içtiğinizi kabul etmek gerekiyor. Sigara içen bir insanın öncelikle kendisi nikotin bağımlısı olduğunu kabul edip bırakmak istemeli. Sigara yerine hayatı seçmek isteyen insanlar için içeriğimizin altında yardım almanız için gerekli bilgileri zaten paylaşacağız, ancak öncelikle sigarayı bıraktığınızda karşılaşacağınız olaylara bakalım.
Sigarayı bırakmaya yani nikotini vücudunuzdan atmaya karar verdiğinizde bağımlılık derecenize göre yaşayacağınız bazı olumsuz etkiler var. Sigara içilmediğinde yaşanan yoksunluk belirtileri, aslında vücudun nikotinsiz bir hayata alışma dönemi olarak görülebilir. Bu süreçte birey sinirli, stresli ve üzgün olabilir. Ayrıca uyumakta zorluk çekileceği gibi düşünme ve konsantrasyon zorlukları yaşanabilir. Her an elinizin altında olan sigaradan yoksun kalındığında muhtemelen daha aç hissedecek ve sonucunda da kilo artışı yaşanacak.
Sigaraya olan isteği ve nitokin yoksunluğunu gidermek için kullanılabilecek bazı ilaçlar var. Nikotin replasman tedavisi(NRT) adı altında yer alan ilaçlar, sigarayı bırakma aşamasındayken yoksunluğu hafifletmek için doktor kontrolünde alınabilir. Eczanelerde reçetesiz bir şekilde de alabileceğiniz ilaçlar bulunuyor, ancak bu sürecin zaten yeterince zor olduğunu biliyoruz. Bu sebeple de sizin yanınızda yer alacak tecrübeli bir doktorun önerileriyle kendinizi bu bataklıktan kurtarabilirsiniz. Sigarayı bırakmaya karar verdikten sonra ilk birkaç günü zorlayıcı olmak üzere 2 ila 3 hafta içerisinde bağımlılığın etkilerinin büyük bir kısmından kurtulmak mümkün.
Sigarayı bırakmak için nasıl bir destek alabilirsiniz?
Eğer bu zamana kadar sigara içtiyseniz ve bırakmak istiyorsanız Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne bağlı “Türün ve Madde Bağımlılığı ile Mücadele Dairesi Başkanlığı” tarafından hizmet sağlanan ALO 171‘i arayarak alanında uzman kişilere ulaşabilirsiniz. Sigara Bırakma Danışma Hattı olan ALO 171, sigarayı bırakmak isteyen insanları motive etmek, onları yönlendirmek için hizmet veriyor.