Dizel mi? Benzinli mi?
Otomobil alacak olan insanların aklını kurcalayan ilk sorulardan biri elbette dizel mi benzin mi sorusu. Gelin, dizel ve benzinli araçların avantaj ve dezavantajlarını detaylıca inceleyelim.
Dizel motor mu benzinli motor mu alalım sorusu, otomobil alacak olan insanların kafasını kurcalayan ilk problemlerden biri. “aslında bu problemi çözmek için en büyük kozumuz almamak” diyeceğim ama insanların bu pandemi döneminde sosyal mesafesini korumak için bile otomobil ihtiyacı duyabiliyor. Sabah akşam tam dolu otobüslerde insanın koronavirüse yakalanmaması mucize. Neyse, her zaman söylediğim gibi tekrarlamakta fayda var; bir otomobil almadan önce ne amaçla kullanacağınız çok önemlidir. Evden işe işten eve kullananlar, sürekli uzun yol yapanlar, dağ bayır gezenler falan. siz önce ne istediğinize karar verin ve bir sonraki adımınız yakıt tipi seçimi olsun.
Mutlaka çoğumuz biliyor ama bilmeyenler için öncelikle her iki motorun çalışma prensibini hızlıca yazalım
Benzinli motor: silindir içerisine hava ile karıştırılıp püskürtülen benzinin, piston tarafından sıkıştırılması ve pistonun en üst noktada iken ateşleme bujisinden çıkan bir kıvılcım ile ateşlenmesi ve oluşan patlama ve basıncın etkisiyle pistonun aşağı inmesi ile güç alınması.
Dizel motor: bu tip motorlarda silindir içerisine sadece hava alınır ve piston en yüksek noktaya gelince havayı sıkıştırır. sıkışmanın etkisiyle ısınan havanın üzerine mazot enjektörler aracılığı ile püskürtülür. sıcak havanın üstüne püskürtülen mazot alev alır ve oluşan basınç ile piston yine aşağı itilir.
Dizel motorun avantajlarına ve dezavantajlarına madde madde ve soru cevap şeklinde bir göz atalım:
– dizel motor gürültülü çalışıyor
dizel motorlar benzinli motorlara göre biraz daha fazla gürültülü çalışır ve sebebi şudur; Benzinli motorda pistonun sıkıştırma oranı dizel motora göre düşük. Yani benzin bujinin ateşlenmesi sonucu patlıyor ve çok güçlü bir sıkıştırma yapılmasına gerek kalmıyor. Ama dizel motorda sıkıştırma ile ısı yükseltildiği için, patlama daha güçlü oluyor ve ses buradan ileri gelmekte. Yeni nesil dizel motorlarda bu ses şaşırtıcı derecede benzinli motor değerlerine gelmiş durumda. O meşhur “gır gır gır gır” şeklinde çalıştığı dönemler geride kaldı.
– dizel motorlar daha mı ekonomik?
Bu sorunun cevabı kesinlikle evet. hem yanma verimliliğinin yüksek olması hem kolların uzun olması sebebiyle motor daha düşük devirlerde çalışıyor. Daha fazla güç için benzinli motorlar gibi yüksek devirlere çıkma gereksinimi duymuyor. Saçma bir örnek olacak ama, aynı özelliklere sahip benzinli ve dizel motorlu iki otomobil yan yana aynı süratte giderken, dizel motor benzinli motora oranla daha yavaş dönüyor. Ama gerçek bir ekonomi sağlamak istiyorsanız dizel otomobil almadan önce şunu göz ardı etmemelisiniz; Gündelik hayatınızda otomobil ile fazla kilometre yapmıyorsanız, dizel otomobil almanıza gerek yok. Dizel motordan kilometre yaptıkça verim alırsınız ve dizel otomobiller yatmaya pek gelmez.
– dizel otomobiller geç mi ısınıyor?
Evet maalesef geç ısınıyor. Kışın dizel otomobiller daha geç çalışma sıcaklığına erişiyor ve iç kabine daha geç sıcak hava veriyor. Bunun sebebi dizel motorların bloklarının daha kalın olması ve mazotun benzine oranla kalorisinin düşük olması.
– periyodik bakımları gerçekten pahalı mı?
Böyle bir algı oluşmuş insanlarda ama yok öyle bir şey. Benzinli otomobillerde yaptığınız standart bakımları aynı şekilde dizel otomobillerde de yapmanız gerekiyor. Ekstra olarak bir mazot filtresi var. “ama bunların ısıtma bujileri değişiyor“, e tamam da benzinli motorların ateşleme bujileri de değişiyor. Üstüne birde kablosu falan değişiyor. Mazot pompası arızası gibi durumlarda ise tamir edilmesi mümkün. Dizel otomobillerde dikkat etmeniz gereken en önemli şey, periyodik bakımları aksatmamak.
– dizel motorlar daha sık arıza yapıyor!
Dizel motor daha sık arıza yapmıyor, yaptırılıyor. şirket araçları, taksiler, sürekli kilometre yapan ticari otomobiller genelde dizel olduğu için, hor kullanım bu tip araçlarda daha fazla görülüyor. Nasıl olsa benim değil mantığı ile otomobili kullanan sürücüler yüzünden, sürekli arıza yapan otomobillerden dolayı adının çıkması. Halbuki dizel motorlar benzinli motorlara oranla daha fazla kilometre yapması için tasarlanmış. Ama şunu unutmayalım ki; Dizel motorlar benzinli motorlara göre biraz daha karmaşık bir yapıya sahip. Pompası ve enjektörleri biraz pahalı. Ayrıca ısıtma bujileri de ayrı bir konu. Dizel motorlar yapısı itibariyle biraz daha dayanıklı olması gerekir ve bu sebeple tüm parçaları benzinli motora göre daha ağır ve sağlam üretilmiştir.
Motor ile ilgili bir arıza oluşması durumunda, rektifiye işlemi benzinli motora göre daha maliyetlidir. Kısaca, hararet yemiş bir dizel motorun tekrar yapım maliyeti benzinli motorun iki katına kadar çıkabilir. Ciddi arızalar söz konusu olduğunda, sandık motor denilen yeni bir motorun alınıp takılması bazen daha ekonomik olabilir. Burada önemli olan, dizel bir otomobile sahip kullanıcıların benzinli motor kullanan kullanıcılara göre biraz daha dikkatli davranmasıdır. Motor soğukken zorlamamak, temiz yakıt almak, devir aralıklarını yeşil bölgelerde tutmak, motoru zorlayıp hararet yaptırmamak gibi.
Dizel otomobil kullanıyorsanız en küçük bir düzensizlik hissettiğiniz an servise gidip gerekli noktaları ettirmelisiniz. Örneğin durduk yere rölanti dalgalanması yaşayan, gaz yemeyen ya da zor çalışan bir dizel motor, ‘enjektör işemesi’ denilen arızayı yaşıyor olabilir. Ciddi bir sorundur ve müdahale edilmezse motorun tamamen kilitlenmesine sebep olabilir. Basit bir kızdırma bujisi arızası da olabilir. önemli olan ihmale gelmeyeceğidir.
– ikinci elde dizel alabilir miyim?
Dizel motorlarda ikinci el piyasası benzinli motorlara göre ülkemizde daha hızlı ama fiyatları benzinli otomobillere göre daha yüksek. Ülkemizde dizel otomobil daha çok tercih edilirken, lpg takılı olmayan benzinli bir otomobil genelde tercih edilmeme sebebi olarak karşımıza çıkıyor. Ama ikinci el bir dizel otomobilin onarım maliyetleri yüksek olduğu için, kilometresi yüksek olan bir dizel otomobil de tercih edilmiyor. Şöyle açıklamak istiyorum: ikinci el dizel otomobil alırken benzinli motora göre daha dikkatli davranmalısınız. Hiç kontrolsüz alınan motor hasarlı bir dizel otomobil, cebinizi ciddi anlamda yakabilir. haftalarca sanayide gezebilir, ciddi anlamda parça sıkıntısı yaşayabilirsiniz.
– dizel otomobillerin torku daha mı yüksek?
Evet daha yüksek. Daha yüksek olması daha hızlı gideceği anlamına gelmez. Torku yüksek araçlar kalkışlarda sizi koltuğa yaslayabilir ama yüksek süratlere çıkamaz, tork ve beygir gücü farklı şeyler. Aynı özelliklere sahip benzinli ve dizel motorlu iki farklı otomobile bir otobüsü çektirmeye çalışalım. Bu örneği verirken lastiklerin patinaj yapmayacağını ve alt düzenin falan kusursuz olduğunu varsayalım, sonuç olarak benzinli çekemez ama dizel olan bir nebze yerinden oynatır. Yine bu iki arabayı yarış pistine sokalım, benzinli elbette kazanır. Yüksek sürat için benzin, yüksek güç için dizel. ağır işlerde çalışan otobüsler, kamyonlar, tırlar falan hepsi dizeldir. yarış otomobilleri ise benzinli.
– dizel otomobil kullanırken nelere dikkat etmeliyim?
Dizel motora sahip bir otomobil kullanıyorsanız ilk yapmanız gereken şey mazotu bilinen ve güvendiğiniz bir petrolden almak. Kirli ve kalitesiz bir motorin, pompa ve enjektörlere ciddi anlamda zarar verir. Ayrıca benzinli ve dizel fark etmez, motoru stop etmeden önce yaklaşık 2 dakika kadar beklemeniz gerekir. Örneğin 90 derece sıcaklığa sahip bir motoru stop ettiğiniz an soğutma sistemi duracağı için, anlık olarak motor ısısı mevsimine göre 7-8 hatta 10 derece artabilir. Sizin zorlayıp geldiğiniz bir motoru fan çalışırken stop etmeniz kadar motorunuza zarar veren başka bir şey yok standart kullanımda. (yağsız çalışma, vurdurma vesaire demiyorum) Bu bir olur iki olur, üçüncüsünde zayıflayan conta yanmaya meyillidir.
Dizel motorlar turbo beslemeli olduğu için, turbo tam devir dönerken motoru stop etmeniz, turbo milinin yağsız kalmasına sebep olur ve bir müddet yağsız bir şekilde dönmeye devam eder. Bu şekilde alışkanlık yaparsanız, ileride motorun ambeleye kalkma durumu bile söz konusu olabilir. Benzinli motorlar ambele olayını yaşamaz ama dizel otomobil kullananlar için kabus gibi bir şeydir.
Dizel otomobil kullananlar yağ ve filtre bakımlarını ihmal etmemeleri gerekiyor. Turbonun yağsız kalması ciddi problemlere yol açabilir. Ayrıca aküsü bitti diye otomobili vurdurarak çalıştırmak, enjektörler ve pompaya kalıcı hasarlar verebilir. Son olarak, sabah motoru çalıştırmadan önce kızdırma bujilerinin lambası sönmeden motoru çalıştırmayın.